Znaczenie publikacji Filokalii dla duchowości prawosławnej
30 marca 2016 r. w Centrum Kultury Prawosławnej w Warszawie ks. dr Andrzej Kuźma wygłosił prelekcję na temat: „Znaczenie publikacji Filokalii dla duchowości prawosławnej”. Ks. Andrzej wyjaśnił słuchaczom czym jest „Filokalia”, co zawiera i czemu jej wydanie miało służyć. Niezbędne do poznania genezy tego zbioru tekstów świętych Ojców Kościoła było zapoznanie się z uwarunkowaniami historycznym, zarówno Grecji, jak i Rosji. Do pierwszej publikacji „Filokalii” przyczynili się Nikodem Hagioryta i biskup Koryntu Makary. Zebrali oni i uporządkowali teksty z zakresu ascetyki i duchowości autorów z okresu od IV do XV w. Zebrany materiał został wydany po raz pierwszy w języki greckim w 1782 r. w Wenecji. Tłumaczenia i publikacji „Filokalii” na Rusi, pod słowiańskim tytułem „Dobrotolubije” dokonał św. Paisjusz Wieliczkowski w 1793 r. Jednakże dzieło to trafiło do szerszego kręgu odbiorców dopiero po przetłumaczeniu go na język rosyjski przez św. Teofana Rekluza (Zatwornika) w 1877 r. W czasach późniejszych „Filokalia” zaczęła cieszyć się dużą popularnością również w innych krajach. Dzieło zostało przetłumaczone na wiele języków takich jak: rumuński, włoski, niemiecki, polski. Prelegent zwrócił uwagę, iż poszczególne wydania „Filokalii” w innych językach różnią się nieznacznie od oryginału wyborem tekstów. Przykładowo, wydanie rumuńskie przetłumaczone przez Dumitru Stăniloae, wzbogacone zostało o teksty św. Grzegorza Palamasa przez co „Filokalia” rumuńska liczy 12 tomów, a nie 4 jak grecka. Wydanie rosyjskie składa się z 5 tomów. Wartym podkreślenia jest fakt, iż potrzeba zbioru i wydania tekstów Ojców Kościoła w każdym przypadku wiązała się z potrzebą odrodzenia duchowego. Lektura „Filokalii” ma pomóc wiernym w doskonaleniu duchowym. Środkiem do osiągnięcia tego celu jest przede wszystkim praktyka modlitwy Jezusowej.
Jarosław Bałło
